Iro Newroz e

Li gorî ku tê zanîn ji 2622 salan vir ve cejna Newroz’ê tê pîrozkirin. Çendî ev cejn, cara yekem, ji aliyê Medan ve (Kurd û Faris) hatibe pîrozkirin jî, ew naha weke roja nû ya hemû gelên Mezopotamya’yê û her wiha ya gelên Asya Navîn pîroz dibe. Ji roja destpêkê heya naha naveroka vê cejnê tim bi xalên siyasî hatiye nexşekirin. Ev rastî li gorî rewşa herêmê ye, wisa diyar e ku wê hê jî bidome.

Çawa ku gelê kurd xwediyê mafê xwe yê azadiyê nîn e ew nikare cejnên xwe jî, li gorî dilê xwe pîroz bike. Dibe ku van salên dawî li Başûrê Kurdistan’ê atmosfereke azad heye û li wê derê gelê me dikare, « bi awayeke azad » tevbigere, lê belê ev tişt ji bo parçeyên din ên Kurdistan’ê hê nebûye parçeyeke rastiya jiyanê. Ne li Bakur, ne li Rojava, ne li Rojhilat û ne jî li Diasporayê hê jî Gelê Kurd nikare li gorî dilê xwe pîroziya vê rojê bijî.

Çendî li Bakurê Kurdistanê, bi taybetî di van salên dawî de, bi sedan hezaran Kurd tevlî pîrozbahiyên Newroz’ê bibin jî, hê li heman parçeyê welatê me zext û zordariya dagirkeran didome. Heke îro bi sedan hezaran Kurd, li ber çavên hêzên dewleta tirk dikarin werin cem hev û di qadên Newrozan de dîlanê bigirin, ev weke encama tekoşîneke lewend, ku bi dehan salan e dimeşe, derketiye holê. Di destxistina vê encamê de keda bi mîlyonan Kurdan heye, dê hemû Kurdên ku di vê tekoşînê de kar kirine ji vê astê kêfxweş bin.

Ez bixwe, weke karkereke vî gelî, digel ku nikarim biçim Kurdistan’ê, hestên xwe bi gelê xwe re nikarim parve bikim, dema li wêneyên girseyan dinêrim pir dilşah û kêfxweş dibim. Keda herî biqîmet û binirx ew e ku, ji xwediyê wê zêdetir derdor û herwiha girseyên gel jê feyde bibînin e. Ez bawer im pîroziya tekoşîna gelê kurd ji vê derê hatiye avdan.

Lê belê, digel rewşa heyî, hê rêwîtiya azadiya gelê me didome. Dewletên dagirker, Tirkiye, Iran û Sûriye, hê jî di siyasetên înkar û pelçiqandinê de israr dikin. Hêzên Navneteweyî jî di nava hewldanên durû û qirêj de ne. Hebûna Kurdên Zinde hê ji aliyê van hêzan ve nayê qebûlkirin.

Ji bo serkeftinê sê xalên girîng hene ; Rastî, Dilbaqijî û Hêza Tekoşînê. Di bingeha tekoşîna gelê kurd de Rastî heye, ji salên 1990’î vir ve Hêza Tekoşînê jî çê bûye, heke di nava Kurdan de Dilpaqijî jî hebe ti hêz nikare li pêşiya daxwaza wî astengiyan çê bike. (bila kes şaş fêm neke, heke di nava Kurdan de Dilpaqijî hebûya naha em bibûn xwediyê Yekîtiyeke Neteweyî û wiqasa cehş û Kurdên xwe firoştî tine bûn)

Digel hemû xalên neyênî, ez ji naha ve dengê serkeftineke heqîqî dibîhîzim. Coş û geşa pîrozbahiyên cejna Newrozê jî vê bextewariya min tesdîq dike.

Bi hêviyên cejnên nû û serkeftineke heqîqî ez cejna hemû gelê kurd pîroz dikim, hêvîdar im em ê bikaribin rojekê li ser axa welatê xwe, bi awayeke tam azad, vê rojê pîroz bikin.

Ahmet DERE / 21.03.2010

Pirtûka çaremîn ya Ahmet DERE bi zimanê fransizî derket -Weşanên HAN-

Pirtûka çaremîn ya nivîskarê kurd Ahmet DERE a bi navê "Les Kurdes, la Turquie et les Forces Internationales" "Kurd, Tirkiye û Hêzên Navneteweyî" ji aliyê weşanên Han ve derket.

Digel hebûna bi sedan hezaran kurdan li Fransa’yê, li Belçîka’yê û li Swîsre’yê hê berhemên ku di derbarê têkoşîna gelê kurd de dorfirehî agahiyan dide mirov bi zimanê firansizî neweşiya ye. Nivîskar Ahmet DERE, ku heya niha pirtûkekê wî bi kurdî, yek bi yewnanî û yek jî bi tirkî hatine weşandin, ji sê salan vir ve xebatên amadekariya berhemekê bi zimanê fransizî kiriye. Bi alîkariya xebatên dîplomatîk û rojnamevaniyê ku birêz Ahmet DERE meşandiye ev pirtûk hatiye amadekirin.

Di vê berhema xwe a çaremîn de nivîskar li ser dîroka kurdan, li ser rewşa gelê kurd a di çar parçeyên Kurdistanê de, li ser têkîliyên di navbera kurd û ewrûpiyan de, li ser pêvajoya guftugoyan a di navbera Tirkiye’yê û Yekîtiya Ewrûpa’yê de û her wiha li ser nêzîkatiya Amerîka’yê û ya Rusya’yê, ku bi pirsgirêka kurdan ve girêdayî sekiniye. Dîsa di vê berhemê de nivîskar di derbarê berpirsyartiyên saziyên kurdan, ên li Ewrûpa’yê û li Tirkiye’yê de jî perspektîf û her wiha pêşniyariyên xwe aniye ziman.

Bi xwendina vê berhema Ahmet DERE ewrûpî dikarin baştir fêm bikin ku gelê kurd alîgirê aştiyê ye, têkoşîna ku wî ji salên 1970’ê vir ve meşandiye bi armanca pêkanîna aştiyê, pêşxistina biratiya gelan û rêzgirtina nirxên demokratîk e. Lewre divê hemû saziyên kurdan ku li Fransa’yê, li Belçîkayê û her wiha li Swîsre’yê xebatan dimeşînin ji vê berhema Ahmet DERE sûd werbigirin.

Ji destpêka Nîsanê wê ve heman pirtûk di pirtûkxaneyan li Fransa’yê, li Belçîka’yê û li Swîsre’yê tê dîtin. Her kesê ku bixweze dikare bi rêya farasin@hotmail.com heman berhemê sîparîş bike.

Weşanên HAN

Şerma cîhanê! -Azîz ê Cewo-

DYA, EWROPA Û T’IRKÎYA HEWL DIDIN, YEKÎTÎYA XWE LI SER BINGEHA HOVÎTÎYÊ Û TÊR’ORA DEWLETÊ XURT BIKIN

Dîsa, ev çend r’oj e, gelê k’urd li K’urdistanê û dervayî welêt li ser p’êyan e.

Vê care jî di p’ayt’exta Bêlgîyaê Brûksêlê da hêzên dewletê yên t’aybet êrîş birine ser têlêvîzîona k’urdî ya yekem “R’OJ –TV”( “MED –TV”) û hovîtîyên ku Ewropayê û cîhanê piştî r’êjîma Hîtlêr nedîtibûn, pêk anîn. Komputer û teknîkên din desteserkirin û şkênandin, k’armend û r’ojnemeger û siyastmederên k’urd dan ber jopên polîsan û p’ihînan. Gelek birînadar çêbûn, gelek hatin binç’avkirin… Sibetirê çendek ji wan berdan lê heyşt kes, di nav wan da wisa jî serokê Kongrêya gel Remzî Kart’al û endemê Desteya Serokatîya Kongrê Zûbêyîr Aydar hatine girtin (Ango, t’evgera netewî bêserî dikin.) Û r’ojek jî nebihurî di Almanîyayê da serokê Partîya Jîyana Azad (PJAK’) Hecî Ahmedî hate girtin (Binihêrin, DYA Komara Îslamî ya Îranê dijmina xwe dibîne, û Hacî Ahmedî jî serokê wê partîyayê ye, ya ku dijî rêjîma vê dewletê têkoşînê ji bo mafê gelê kurd dimeşîne! Çi ye bi vê DYA peyamê dide r’êvebirîya Îranê? Dibe ku dîsa ji bo ç’areserkirin pirsgirêkên xwe li herêmê (ne pirsgirêkên herêmê!) dixwazin k’urdan bikin berxa qurbanê? An…?) Heman şêwazê meşandina têr’ora dewletê ye: r’êberê gelê k’urd Abdullah Ocalan jî van hêzan girtin û dan destê T’irkîyayê. Û îro Serok Ocalan ji T’irkîyayê zêdetir girtîyê DYA-yê ye!

Ezê li vir nakevim nav hûrgilîyên bûyeran, ji ber ku kolêktîva têlêvîzîona me hema di dema serdagirtina hovane da hemû hovîtîyên dewleta Bêlgîyayê (ango, NATOyê) ji cîhanê r’a r’agîhand (Silav û r’êz ji wan ra!), rojane nûçeyên nû, yên ku şerma mirovayê derdixin hole, r’adigihînin û bûyeran ji her alîyan va dinirxînin…

Û hema di destpêka van bûyerên nemirovayî da gelê k’urd hat û têlêvîzîona xwe bi bedena xwe hemêz kir û lê xwedî derket. Îro jî yê ku li doza net’ewî û dot û lawên xwe yên hêja xwedî derdikeve, dîsa gel bi xwe ye.

Gelê me careke din dide xuyan, ku ew fedek’arî, yên ku dot û lawên wî ji bo mafê wî dikin, bêwate ninin, ku ji bo gelekî weha hêja ye, ku mirov xwe feda bike.

Ev –ji bo r’avekirina mabest û mijara gotina me ya îro!

Lê li vir pirs ne t’enê ev e. Divê em wan merc û r’ewşan, ên ku van bûyeran digihînin, bi dîrokî derxin zanebûnê. Yan- na!
**
Dibe ku hinek ji van bûyeran şaş û mat’ma bibin. Xwedêgiravî, ev çawa dibe,di Ewropa şaristanî da tiştên weha pêk tên?

Divê bê gotin, nêrîneke wisa mirov digihîne xwexapandinê.

Mînak, îro di cîhana “şaristanî” da doza p’ejirandina tevkujîya ermenîyan a di Împêratorîya Osmanî da dikin. Hinekê jî bibêjin (û, di nav wan da, wisa jî, p’ir’ek ermenî!), ku ev ewropî û amêrîkî çiqas mirovne dilovan (r’ehm) û qenc in, ku dilê wan ji bo ermenîyan dişewite û li wan xwedî derdikevin. Hema k’esek napirse, ka wî çaxî, dema ku osmanîyan t’evkujîya ermenîyan (û ne t’enê ya wan!) pêk danîn, heman ewropîyên “dilp’ak” û “dilovan” li ku bûn? Yên wek gênêralên Almanîya ewropî Hêlmût fon Moltikê, Kolmar fon dêr Golts û Lîman fon Sandêrs li welatê osmanîyan çi dikirin? Helbet, ewan leşkerên osmanî bi hêz dikirin û fêrî pisporîya kuştina mirovên sivîl dikirin û bi xwe jî dersa hovîtîyê ji wan digirtin*.

Ewên ku îro di bin navê xaçparêzîya xwe da xwe p’arazvanên ermenîyan didin xuyan, dereweke mezin dikin û bêrûmetîya xwe li ber mirovayê vedikin. Eger dewletên ewropî û DYA wê demê bi r’astî li gelên Împêratorîya Osmanî xwedî derketana, wê ew bi devê wan gurên berat’ê va bernedana, t’evkujîya ermenîyan, k’urdan, asorîyan, yûnanan û yê din wê pêk nehata.

Zêdetirî vê: eger dewletên xaçparêz tirsonekî nekirana û ji bo berjewendîyên xwe yên teng bêdeng nemana, eşîrên t’irkan ên k’oçer û hov wê şaristanîya Vîzansê t’une nekirana!

Berî ku di Sênatoya DYA da pirsa “Tevkujîya ermenîyan di Împêratorîya Osmanî da” ji bo p’ejirandinê goftûgo bikin, welatên NATOyê (di bin serokatîya DYA da) gelê k’urd didin ser sifra qurbanê û r’aberî T’irkîyayê dikin, bi wê hêvîyê, ku ewê bi vê qurbanê t’êr bibe û li hember p’ejirandina t’evkujîya ermenîyan bêdeng bimîne. Lêbelê, hesabên wan vala derk’etin, T’irkîya îro ji Împêratorîya Osmanî barbartir e û xwe cewrik wê dibîne û hemû k’arên wê yê dijî mirovayê mirasa xwe dihejmêre û li wan xwedî derdik’eve. Ji ber ku ew jî iro bi r’engekî din t’evkujîya gelan pêk tine…

A, îjar, di rewşeke dîrokî ya weha da mafê me k’urdan heye, ku ji van bûyeran mat’ma bibin, an jî, bigazinin?

Helbet, na!

Di bazarîyeke weha da ji dewletên gewre û bi hêz yên cîhanê r’a wê li hev bê, ku k’urdan bikin polikên hûr di destê xwe da? Bêgûman, erê, …eger k’urd bêdeng bimînin û xwedî li t’evgera xwe ya azadîxwaz dernek’evin. Lê eger her k’urdek, ê ku xwe mirovekî hêjayî r’ûmeta mirovayê dihejmêre, di r’ojên teng da bi wê têgihîştinê ji cî r’abe, ku: “Va … va ye, êdî rizgarîya netewî nêzîk e, lêbelê t’enê mirovek t’êrê nake, û ew mirov jî ez im!” tu hêzeke dijmirovî, hov û barbar, nave çi datînin, bila daynin: Tirkîya, DYA, Ewropa, wê li ser r’êya Azdîya net’ewî nikaribe bibe asteng!
* *
Ez, wek mirovekî bi ziman, wêje, çand û hunerê va p’êwendîdar, t’ime jî dijî zordestî, bêdadî, cerd û t’alanê, têrorê, kuştin û wêranîyê bûme, ew dijî kê jî pêk tên, bila pêk bên.

Lê helwesta dewletên cîhanê yên gewre û bi hêz a li hember gelê k’urd, bindestî û bêmafîya wî, û, bi t’aybetî jî, van êrîşên dawîyê, min neçar dikin, ku ez pirsê bidim:

“Gelo ya ku têrorê diafirîne, ev helwesta van dewletan a dustandartî û dijmirovî nine? Gelo hevp’arên gunehên terroristan a li hemberî gelê sivîl, r’êvebirên van dewletan ninin? Gelo ji bo êrîşa 11 îlonê û yên din t’enê terrorist gunehk’ar in? Ma yên ku ev terrorist afirandin k’î bûne?”

Eger r’êvebirîyên van dewletan ji bo wijdanê xwe (helbet, eger wijdanê wan heye!) bersîva van pirsan bidin, ji wan dersan derxin, dibe ku di cîhanê da hinek tişt berbi başîyê va her’in.

An –na, ew bi vê helwestê vekirî xwe neyarê gelên zêryayî û bindest didin xuyan.

Îro, wek ku tê xuyanê, ev hêzên cîhanê hewl didin, ku t’evgera gelê k’urd ter’orize bikin û berê wê bidin cîyekî din. Lê gelê k’urd, baş dizane, ka wê bi çi r’êyê here.

Van dewletan di cîhanê da t’êra xwe xirabî kirine û yên wek xwe sêwirandine û kirine bela sere welatên xwe. Û bêyî k’urdan jî, yên ku bi ter’orê bersîva têr’ora wan a dewletê bidin, t’êra xwe hene.

Dimîne, ku gelê kurd têkoşîna xwe bi wan r’êyan, ên ku di Destûra R’êxistina Net’ewên Yekbûyî da hatine p’ejirandin, bimeşîne.
__________________________

* Hukumatên Almanîyayê û Împêratorîya Osmanî 1-ê gêlavêja sala 1914-an peymaneke sur’î li ser yekîtîya leşkerî girêdidin. Yek ji xalên wê peymanê jî di derbarê wê da bûye, ku dive “bandor’a” heyeta (mîssîya) leşkerî ya almanan li ser t’evgera leşkerî ya art’êşa osmanî hebe.

Ewropa ji me çi dixweze

Careke din me baş dît ku welatên Yekîtiya Ewropayê pir durû û zalimane nêzîkê Kurdan dibin. Parastina demokrasiyê û mafên mirovan tenê ji bo berjewendiyên wan dikevin rojeva wan. Ev nêzîkatiya Ewropayê ji mêj ve heye û bi awayeke pir zirav dahate meşandin. Lê belê, bi operasyonên ku vê dawiyê pêkhatine ve YE’yê bi awayeke pir aşkere siyaseta xwe dimeşîne.

Bi operasyona ku li Belçîkayê pêkhat ve baş derkete holê ku YE’yê bi her awayî di xizmeta Dewletên Yekgirtî yên Amerîkayê (DYA) de ye. Çawa ku birêz Murat Karayilan daye xûyan, ev operasyon li gorî projeya Amerîkayê pêkhatiye. Tenê Belçika, Fransa û Italya di nava heman kiryarê de tinene, hemû welatên YE’yê di vî derbarî de bi yek gotinê tevdigerin. Lewre ev operasyon ya DYA-YE’yê ye.

Dema pêkhatina vê operasyonê jî pir girîng e. Di aliyekî li Amerîkayê, de Komîteya Karê Derve ya Meclîsa Nûneran de pêşniyazbiryara di derbarê Komkujiya Ermeniyan de hate erêkirin, di aliyê din de jî di rojeva YE’yê de hin pîlanên neyênî di derbarê pêvajoya Tirkiye-YE’yê de pêşdikevin. Her du mijar jî reaksiyona Tirkiyeyê dikêşînin ser xwe. Ji bo asta reaksiyona Tirkiyeyê nermtir bikin, Amerîka û Ewropayê bihev re vê operasyonê kirine rojeva xwe. Qasê ku tê xûyan ev operasyon wê hê jî bidome û weke helwesteke lidijî hemû Kurdan pêşbikeve. Lewre divê hemû Kurd di vî derbarî de şiyar bin û bi her awayî bitekoşin.

Tê zanîn ku hemû Kurdên hatine girtin bi salan e li Ewropayê karê siyasî û rewşenbîrî dimeşînin. Ne Remzî Kartal, ne Zubeyir Aydar, ne Hecî Ehmedî û ne jî ên din di nava xebateke îlegal de cih negirtine. Heke suçeke hebe ew jî xebata ji bo gelê Kurd e. Ev xebat jî parastina rûmeta gelê me ye.

Ev cara yekemîn nîn e ku polîsê Belçîkayê dikeve bûroyên Televîzyona Kurdan û heman saziyê krîmînalîze dike. Her dema ku Ewropayê xwestiye mesajekê bide Tirkiyeyê Belçîka ketiye dewrê û li hemberî saziya gelê Kurd şîddet bikar aniye. Bê guman dewleta Belçîkî û her wiha YE’yê baş dizanin ku Televîzyon ji bo Kurdan tişteke pir biwate ye û ew bi keda sedan hezaran Kurdan li ser nigan disekine. Krîmînalîzekirina ROJ TV’yê ji bo wan girîng bû daku ew dizanin cihê heman saziyê ligel Kurdan pir cuda ye.

Ez helwesta gelê me ku li ROJ TV’yê û li siyasetmedarên xwe xwedî derketin pir baş û di cih de dibînim. Divê gelê Kurd ti mecal nede Ewropiyan ku ew destên xwe dirêjî nirxên me bikin. Heke Ewropî di helwesta Kurdan de qelsiyeke bibînin ew ên bikevin nava hewldanên qirêjtir.

Dibe ku hin Kurd, di vê demê de, di malên xwe de bêdeng û rehet rehet rûdinên. Dibe ku ew dibên « Mehrê ku bi min venade bila hezaran salan bijî » Lê belê ez dibêm bila ew jî bizanibin ku her demê li derên xeter de kesên fedekar û birûmet cih digirin, lê ji bo duşmin her kesê ku ji xwe re dibêje « ez Kurd im » xeter e û rojekê wê dor bibe ya wan jî. Lewre nîşandana helwestê berpirsiyartiya hemû Kurdan e.

Ev operasyon ne ya destpêkê ye û ne jî wê bibe ya dawî. Têkoşîn didome, divê herdem bidome.

Ahmet DERE / 07.03.2010